Wellington City Libraries

Te Matapihi Ki Te Ao Nui

Search options

Return to Nga Tupuna main page

Patara Te Tapetu,
I mate i te tau 1886

Read in language


Nō Tawhirikura a Patara Te Tapetu, ko Patara Rangiatea tētahi anō ingoa ōna. Ko Rangiatia tana matua ko Matenga-kuao tana whaea ko Rahira rānei tētahi ingoa. Hei tuahine tana whaea ki a Te Wharepouri nō reira he tamāhine nā Te Whiti-o-rongomai II ā, nōna hei mokopuna ki a Aniwaniwa rāua ko Tawhirikura (I). E whā ngā tamariki o te whānau o Patara. Ko Ripeka Wharawhara-i-te-rangi Te Kakapi, tana tuahine i mate i te tau 1880 ā, ko Matene Tauwhare (1806-1893), (Book III p.35) rāua ko Makere Te Whakaranika he tamaiti hoki nō tana whānau.

Ko Te Kakapi rāua ko tōna whaea Te Uamairangi i mau i a Nuku-pewapewa, rangatira o Ngati Kahukura-awhitia nō te hūnukutanga atu o Te Atiawa me tōna rangatira Te Wharepouri, ki te rohe o Wairarapa takiwā ki Featherston i te tau 1834. Ka mau heretia Te Kakapi ki Nukutaurua, ki te Matau a Maui, nāwai rā nā Te Wharepouri i whakarite ki a Pehi Tu-te-pakihi-rangi, kia tukuna ia i te tau 1840. Ko te matū o te whakarite he whakatau nā Te Ati Awa rāua ko Ngati Kahungunu i tatū ai ngā rohe whenua i waenga i ēnei iwi e rua. Tae noa ki tēnei rā he mau tonu ēnei rohe whenua.
Koia nei ngā kupu a Tu-te-pakihi-rangi, “Listen: my boundaries will be from the Manawa-tu River to the Manga-toro Creek (a tributary) on the east side to its source, thence over the land to Rapu-ruru, and on to Aketiu, round the coast, back to the Manawa-tu River, where the boundaries meet. This land shall be mine, for me and my people. See the Tararua Mountains, which divide the land: let that range be our backbone, and all the rivers and creeks which rise in that backbone and flow west will be water for you to drink from; those flowing east will be for me and mine.”

Ka moe a Patara i a Mere Ngawai te huatahi a Karamana Te Awhio o Tawhirikura. I tua atu i a Te Awhio ko ngā tamariki o tōna whānau ko Hakopa Rerewha, Werita, Harawira Kopeka and Amiria. He whai whenua Te Awhio ki roto i nga poraka Parangarahu, Hutt wāhanga 16 me te Ngauranga. He ōna mātua ko Tuhana rāua ko Ngawaiwho. Ko Ngawaipapa tētahi anō ingoa o Ngawai.

Tokorima ngā tamariki a Patara rāua ko Mere Ngawai, arā ko Puatau Patara, Ritihia Patara ko Parepare anō tētahi ingoa, Hara Patara i mate i te Maehe 1909, ko Komene Patara i whānau mai i te tau 1880, ā, ko Te Rangiararo Patara i whānau mai i te tau 1881. I te tau 1889, tokotoru ana tamariki i Parihaka e noho ana engari tana tamāhine a Puatau i Te Awakairangi kē ia e noho ana. Ko ngā pānga whenua mahue i a Patara ko Ngauranga, Korokoro, Maungaraki, Te Awakairangi Wāhanga 16, Te Momi Wāhanga 20 wāhinga. 8 me Parangarahu. Kua riro hoki i a ia ngā whenua o tōna tuahine a Ripeka Te Kakapi ki Tau-whare-rata i Wairarapa.

Ka mate a Patara ki Parihaka i te tau 1886.

Ngā Tuhinga Kōrero:

Korero o te Wa I Raraunga I Rauemi I Te Whanganui a Tara I Whakapapa