Wellington City Libraries

Te Matapihi Ki Te Ao Nui

Search options

Return to Nga Tupuna main page

Apikaira Taotao,
I mate i te tau 1908


Nō Ngati Tawhirikura a Oriwia. Ko Rurangi tana pāpā ko Taotao tana māmā. Hei tuahine tūranga tuakana a Taotao ki a Ahipane Marangai.

He uri a Rurangi nō Hinemoko rāua ko Hineahua. Tokorua ngā tamariki a te tungāne tūranga teina o Rurangi, arā ko Hoera Rangiauru rāua ko Hohaia Rangiauru o Ngati Maru, ā, nō rāua tētahi pānga whenua ki Lot 2 i te pā o Pipitea i heke mai i a Panapa Tauwhare.

Ko ngā mātua o Taotao ko Tara-a-mua rāua ko Koria. Ka mōhiotia hoki a Tara-a-mua was ko Marangaikaitoa. Kāore he uri o Apikaira, engari anō tana tungāne a Kara Paiura Te Rangiwaho he uri anō ōna.

Ka mate te māmā i a Apikaira e tamariki tonu ana, ka heke ai ia ki te tuakana o tana kuia noho ai arā ki a Te Mata Te Whatakai, i te pā o Te Aro, koia ka noho rānei ki a Ahipane Marangai. Ko Te Mata Te Whatakai te wahine a Arama Karaka. Pēnei i runga ake nei ko Koria te māmā o Taotao rāua ko Te Mata Te Whatakai.

Ka moe tuatahi a Apikaira i a Eruera Te Kao ka moe ai i a Mawene Hohua i mate i te tau 1903 ki Waiwhetu. Ko Eruera Te Kao tētahi i haina i te whakaaetanga 27 arā Taranaki Deed of Sale no. 27, mō te poraka whenua 2 o Moa-Whakangerengere-Whakaahurangi, kit e rohe o Puketapu District, tōna 32,830 eka. Nō te 27 o Pepuere 1874 i hainatia ai e ngā tāngata kotahi rau mā toru i Te Whanganui a Tara e noho ana. Ko Apikaira rātou ko Eruera hoki ētahi i haina i te whakaaetanga 44 arā Taranaki Deed of Sale no. 44, mō te poraka whenua 2 o Huiroa, ki te rohe o Waitara, ko tētahi anō tokoiwa nō Te Whanganui-a-Tara.

He whai pānga a Apikaira ki te poraka 18 i te pā o Te Aro, ā, e rua anō ana whare ki Pitoone nāna i rīhi atu, ā, he whai pānga whenua hoki ia ki Belmont, ki Maungaraki, me te wāhanga 16 ki Horokiwi. Tērā anō hoki te pānga o Apikaira ki te whenua rāhui o Newtown Native Reserve. Ka rūritia hei tuhi mapi te whenua rāhui nei i te tau 1881. Mō te nuinga o tana pakeketanga ka noho a Apikaira ki Pitoone.

I te matenga o Apikaira, ko ētahi o ngā whenua i whakarērea ki a ia e Mawene Hohua ka hoki atu kē ki ngā tuāhine o Mawene. Ko ōna ake pānga whenua i riro i te tamaiti mokopuna a tana tungāne i a Hapakuku Tokotaua.

Ka mate a Apikaira i te 22 o Akuhata 1908 ki Taranaki.

Ngā Tuhinga Kōrero:

Korero o te Wa I Raraunga I Rauemi I Te Whanganui a Tara I Whakapapa